Het Grondstoffenstation
Het Grondstoffenstation is een eigenzinnige en prijswinnende verschijning op het Afrikaanderplein, waar de markt wekelijks 30.000 bezoekers op de been brengt. Het Grondstoffenstation vormt de centrale plek voor inzameling, scheiding en hergebruik van de afvalstromen van deze markt.
In 2017 begon de Afrikaanderwijk Coöperatie met het verzamelen van het afval dat de markt produceerde. Hieruit ontstond de ambitie voor een circulaire markt en nog iets later het initiatief tot het Grondstoffenstation.
Markant paviljoen
Het Grondstoffenstation - ontworpen door het architectenbureau Superuse Studios en in 2024 winnaar van de Rotterdamse Architectuurprijs - is opgebouwd uit gebruikte materialen: afgedankte IBC-tanks, hergebruikte stalen balken en een reeks andere materialen die een tweede kans krijgen. De grote, witte IBC-tanks vormen de beeldbepalende bouwblokken van het markante paviljoen dat aan de rand van het Afrikaanderplein staat.
Binnen in het Grondstoffenstation worden de reststromen van de markt door wijkbewoners gescheiden: hout, papier, karton, aardappelen, groenten, fruit, blik en plastic. Deze worden gesorteerd en geperst, om zo hergebruik en recycling mogelijk te maken. Het gaat om een volume van 700 ton op jaarbasis, waarvan veruit het grootste gedeelte (675 ton) wordt gerecycled. Zo krijgt het gft bijvoorbeeld de vorm van jams, sauzen, soepen en biogas. En het plastic wordt omgevormd tot granulaat voor bijvoorbeeld 3D-geprinte producten.
Plek voor de buurt
Aan de buitenkant is het Grondstoffenstation vooral een plek voor de buurt. Op het dak bevinden zich schooltuintjes met eetbare planten die vanaf de lente worden onderhouden door de kinderen van Sterrenschool De Globetrotter. De IBC-tanks vangen ook regenwater op dat wordt ingezet voor deze schooltuintjes én voor de nabijgelegen Tuin van de Wijk.
Aan de zijde van het aangrenzende Cruyff Court vormt het Grondstoffenstation een tribune. En aan de zijde van het afgiftepunt, waar eetbare restanten van de markt gratis kunnen worden opgehaald door Voedselbanken en particulieren, is volop ruimte voor ontmoeting en gezelligheid.
Regeneratieve stad
Naast het verduurzamen van de markt heeft het Grondstoffenstation als doel om de sociaal-economische betekenis van de Afrikaandermarkt te vergroten voor de wijk. De Afrikaanderwijk Coöperatie neemt voor het werk in het Grondstoffenstation mensen uit de wijk in dienst. Hierdoor is de markt ook een arbeidsmarkt voor de wijk wordt en wordt de relatie tussen markt en wijk nog meer versterkt.
De jury van de Rotterdam Architectuurprijs is onder de indruk van de vele wijzen waarop het Grondstoffenstation expressie geeft aan een regeneratieve manier van omgaan met de stad. Zij noemde het Grondstoffenstation ‘een rebelse verschijning die systeemdenken, optimisme en toekomstgerichtheid op fantastische wijze belichaamt.’
Uit het juryrapport van de Rotterdamse Architectuurprijs:
‘Hoe kan architectuur de ‘menselijke en niet-menselijke’
bewoners van de stad en hun netwerken
ondersteunen? Hoe zorgen we voor de samenleving,
cultuur en identiteit die de stad belichaamt? Hoe gaan
we om met de materialen, het water, de energie, het
voedsel en de reststromen in de stad? En wat is bij dit
alles de betekenis van architectonische schoonheid?
Het Grondstoffenstation Afrikaanderplein, ontworpen
door Superuse Studios in opdracht van Afrikaanderwijk
Coöperatie, geeft op al die vragen een even
eigenzinnig als aanstekelijk antwoord.'
Het Grondstoffenstation is mogelijk gemaakt door bijdragen van Postcode Loterij Buurtfonds, Rabo Foundation en de Gemeente Rotterdam. Het voortraject is ondersteund door het Stimuleringsfonds voor Creatieve Industrie en CityLab010.
De Circulaire Markt wordt Medegefinancierd de Europese Unie™ en de Gemeente Rotterdam.